Przyimki w języku niemieckim to nie lada wyzwanie. Zależnie od kontekstu, mogą one rządzić różnymi przypadkami, co wpływa na znaczenie wypowiedzi. Poznaj grupę przyimków, które łączą się zarówno z celownikiem jak i biernikiem (Präpositionen mit Dativ und Akkusativ) oraz naucz się ich odpowiednio używać w zależności od kontekstu.
Jak rozpoznać, kiedy użyć celownika, a kiedy biernika?
Rozróżnienie, kiedy użyć celownika, a kiedy biernika, może na początku wydawać się skomplikowane, ale istnieją pewne wskazówki, które mogą pomóc. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na znaczenie przyimka i kontekst zdania.
Aby wybrać odpowiedni przyimek, kluczowe jest zadanie sobie pytania: wo? (gdzie?) lub wohin? (dokąd?). Pytanie „wo?” używamy, gdy mówimy o położeniu, natomiast „wohin?” gdy mówimy o kierunku ruchu.
Jeśli przyimek wskazuje na położenie lub stan, który nie zmienia się, zazwyczaj użyjemy celownika. Na przykład: „Ich bin bei meinem Freund” (Jestem u mojego przyjaciela) – przyimek „bei” wskazuje na położenie, więc używamy celownika.
Gdy przyimek wskazuje na kierunek, cel lub zmianę położenia, wybieramy biernik. Na przykład: „Ich gehe in den Park” (Idę do parku) – przyimek „in” wskazuje na kierunek, więc używamy biernika.
Przyimki rządzące zarówno celownikiem, jak i biernikiem
Istnieje grupa przyimków, które mogą rządzić zarówno celownikiem, jak i biernikiem, w zależności od kontekstu. Są to: an (na, przy), auf (na), hinter (za), in (w, do), neben (obok), über (nad, ponad), unter (pod), vor (przed), zwischen (między).
Kluczem do zrozumienia, kiedy użyć którego przypadka, jest zwrócenie uwagi na to, czy mówimy o położeniu (Dativ), czy o kierunku (Akkusativ).
„An” (przy, na, do)
Przyimek „an” używamy, gdy mówimy o położeniu blisko czegoś, często z naciskiem na pionową powierzchnię, lub gdy podchodzimy do czegoś.
- Ich sitze an dem Tisch. (Siedzę przy stole.)
- Das Bild hängt an der Wand. (Obraz wisi na ścianie.)
- Er steht an der Haltestelle. (On stoi na przystanku.)
„Auf” (na)
„Auf” wskazuje na położenie na powierzchni czegoś, często poziomej. Jest to jeden z najczęściej używanych przyimków, gdy mówimy o umieszczeniu czegoś na czymś.
- Die Katze schläft auf dem Sofa. (Kot śpi na sofie.)
- Das Buch liegt auf dem Tisch. (Książka leży na stole.)
- Wir sitzen auf der Terrasse. (Siedzimy na tarasie.)
„In” (w, do)
„In” używamy, gdy mówimy o czymś, co znajduje się wewnątrz lub gdy wchodzimy do środka czegoś.
- Ich bin in der Schule. (Jestem w szkole.)
- Wir gehen in den Park. (Idziemy do parku.)
- Das Auto steht in der Garage. (Samochód stoi w garażu.)
„Über” (nad, o)
„Über” odnosi się do położenia nad czymś bez bezpośredniego kontaktu lub gdy mówimy o temacie dyskusji.
- Die Lampe hängt über dem Tisch. (Lampa wisi nad stołem.)
- Wir sprechen über das Wetter. (Rozmawiamy o pogodzie.)
- Ein Bild von ihr hängt über dem Kamin. (Jej obraz wisi nad kominkiem.)
„Unter” (pod)
„Unter” wskazuje na położenie poniżej czegoś, często z bezpośrednim kontaktem.
- Der Hund liegt unter dem Tisch. (Pies leży pod stołem.)
- Das Kind versteckt sich unter der Decke. (Dziecko chowa się pod kocem.)
- Wir sitzen unter einem Baum. (Siedzimy pod drzewem.)
„Vor” (przed)
„Vor” używamy, gdy mówimy o położeniu przed czymś w sensie przestrzennym lub czasowym.
- Das Auto steht vor dem Haus. (Samochód stoi przed domem.)
- Ich habe große Angst vor der Prüfung. (Bardzo boję się egzaminu.)
- Er steht vor einer schwierigen Entscheidung. (On stoi przed trudną decyzją.)
„Hinter” (za)
„Hinter” odnosi się do położenia za czymś, w sensie przestrzennym.
- Der Garten liegt hinter dem Haus. (Ogród znajduje się za domem.)
- Das Kind versteckt sich hinter dem Vorhang. (Dziecko chowa się za zasłoną.)
- Sie steht hinter mir in der Schlange. (Ona stoi za mną w kolejce.)
„Neben” (obok)
„Neben” wskazuje na położenie obok czegoś, bez określania, z której strony.
- Der Stuhl steht neben dem Tisch. (Krzesło stoi obok stołu.)
- Ich sitze neben meinem Freund. (Siedzę obok mojego przyjaciela.)
- Das Auto parkt neben dem Eingang. (Samochód parkuje obok wejścia.)
„Zwischen” (między)
„Zwischen” używamy, gdy coś znajduje się pomiędzy dwoma punktami lub obiektami.
- Der Park liegt zwischen der Schule und dem Museum. (Park znajduje się między szkołą a muzeum.)
- Ich sitze zwischen Anna und Maria. (Siedzę między Anną a Marią.)
- Das Auto parkt zwischen zwei LKWs. (Samochód parkuje między dwoma ciężarówkami.)
Przykłady użycia przyimków z celownikiem
- Mit dem Auto fahren (Jechać samochodem) – przyimek „mit” wymaga użycia celownika.
- Ich spreche mit dem Lehrer (Rozmawiam z nauczycielem) – również tutaj „mit” wymaga celownika.
Przykłady użycia przyimków z biernikiem
- Ich gehe durch den Park (Idę przez park) – przyimek „durch” wymaga użycia biernika.
- Das Geschenk ist für meine Mutter (Prezent jest dla mojej mamy) – „für” rządzi biernikiem.